Tibak’e Dudu Ondhel-Ondhel dening Wahyu Sulistiyaningsih

Pernah diterbitkan Harian Solopos Edisi 13 Juni 2013

      Kaya padatan, Siti tangi jam 04.00, ngewangi Mak’e masak ing pawon. Mak’e Siti pakartine dodol sarapan ing ngarep omahe. Wis keprungu adzan Subuh, Siti lan Mak’e nyelakne wektu kanggo sholat jamaah. “Adzan Mak, sholat riyin ngga.” ajake Siti. “Iya Ndhuk, kana masmu gugahen dijak sholat bareng.” Siti banjur nggugah mas’e “Tangi Mas, wis subuh ayo sholat!” Mas’e Siti jenenge Mukti, bocahe pancen rada males, gugahane angel, nanging nek digugah perkara sholat, dheweke ya gage tangi. “Uhooah, iya!” saurane Mukti karo ngolet. Mukti, Siti lan Emak gage wudhu, banjur wong telu sholat jamaah.

      Sakwise sholat, Emak lan Siti nglanjutne masak, dene Mukti nimba banyu ing sumur kanggo adus. “Lalalala, yeyeye lala yeye” Mukti adus mbi nyanyi ra cetha. “Mas, ndang uwis, rasah nyanyi-nyanyi, gek ndang genten aku!” bengoke Siti. “Le, gek ndang wis leh adus, ndang sarapan, mundak sekolahe ora telat.” ature Emak ing ngarep lawang kamar mandhi. “Oke Mak.” Saure Mukti rada kemaki.

      Bubar rampung adus, Mukti lan Siti sarapan. Banjur pamit arep mangkat sekolah.

      “Mak, mangkat riyin nggih.” pamite Mukti lan Siti. “Iya, sing ngati-ati, ngepit alon-alon, dalane rame.” wangsulane Emak. “Inggih Mak.” wong loro semaur bareng.

      Mukti jupuk pit onthele, banjur budhal boncengne Siti. “Ibu kita Kartini, Putri sejati, Putri Indonesia, Harum namanya,” Siti nyanyi-nyanyi. “Kowe ki brisik, swara kaya trempolong ngglundhung ngunu kok ndadak nyanyi barang. Hahaha” Mukti ngece Siti. “Kowe kuwi sing ra mutu, aku nyanyi Ibu kita Kartini kok diarani brisik. Jatrahe kowe ra isa nyanyine kan.” Siti genti mbales ngece. “Hla, sajake kowe ngece. Woo, jrengg tara jreng jreng.” Lambene Mukti genti nerokne swara musik sing ra nggenah lagune. “Wkwkwkwk, hla swara kaya drem dithuthuki ngunu kok ndadak ngarani aku. Rasah nyanyi Mas, swaramu merdhu, alias merusak dhunia. Haha” ecene Siti. “Wis, malah udur wae, ngko selak telat” omonge Mukti mbi nggenjot pit onthel rada banter.

      Mukti markirke onthele. “Pak, titip onthelku ya,” bengoke Mukti marang pak bon. Pancen Mukti wonge celelak-celelek, nanging ya malah bisa gampang akrab mbi sapa wae, kalebu pak bon sekolahane. “Iya, Le cah bagus,” semaure pak bon kanthi mesem. Banjur Mukti lan Siti mlebu kelase dhewe-dhewe. Mukti mlebu kelas 6, dene Siti mlebu kelas 4.

      “Assalamu’alaikum warrahmatullahi wabarakatuh” Bu Sari, gurune Siti miwiti sinau ing kelas. “Wa’alaikumsalam warahmatullahi wabarakatuh” para siswa mangsuli. “Bocah-bocah, iki lak wulan April, sapa sing ngerti ing sakjerone wulan April ana prastawa wigati apa? Pengetan dina apa?” pitakone Bu Sari. Kabeh siswa plola-plolo amarga ora eling bakal ana prastawa apa. “Ayo, sapa kang wis eling?” Bu Sari ndangu malih. “Eh, apa ta, kok aku malah dadi penasaran” swarane bocah-bocah dha gembreneng. “Pengetan dina Kartini, Bu.” Siti ngacung lan nyauri. “Wah, leres. Pinter kowe Siti” eleme (pujiannya) Bu Sari. “Ing sakjerone wulan April pancen leres ana pengetan dina Kartini. Nah, sapa ta Kartini kui? Kartini, kang jangkepe Raden Ajeng Kartini yaiku salah sawijining pahlawan wadon kang nggadahi jasa gedhe marang wong wadon ing Nusantara iki. Jaman biyen, bocah wadon namung dipingit dening wong tuwane, ora entuk sekolah lan ora entuk metu sembarangan. Amarga Kartini, derajate wong wadon saiki bisa padha karo wong lanang. Wong wadon bisa sekolah, wong wadon entuk melu nyalon lurah, lsp. Mangka kui, Kartini kasebut pahlawan emansipasi wanita. Raden Ajeng Kartini miyos ing Kutha Jepara, nalika surya 21 April warsa 1879. Mula kui, saben tanggal 21 ing wulan April dening pemerintah ditemtoake dadi pengetan dina Kartini, supaya para bangsa iki tetep eling marang jasane Raden Ajeng Kartini.” Bu Sari jlentrehake, lan para siswa anteng nggatekake. “Piye bocah-bocah? Wis paham durung?” pitakone Bu Sari. “Inggih, sampun Bu” para siswa mangsuli bareng. “Amarga kabeh wis padha mudheng, iki Bu Guru arep paring ngerti menawa kanggo mengeti dina Kartini kang bakal diadani sesuke, bocah-bocah didhawuhi nganggo klambi kebaya kanggo sing putri, lan sing putra nganggo klambi adhat. Mengko bakal dianakake upacara pengetan dina Kartini ing latar sekolahan, kang diwiwiti tabuh 07.00. Dadi bocah-bocah disuwun dandan sing ayu-ayu lan bagus-bagus, uga anggone mangkat rada gasik. Mengko ana hadiah kanggo 10 bocah kang dipilih dandan lan klambine paling rapi lan unik.” ature Bu Sari marang para siswa. Para siswa padha kaget sambi guyu cekakakan, amarga rumangsa bakal aneh menawa ing sekolahan nganggo klambi kebaya. Acara pengetan Kartini nganggo kebaya pancen lagi sepisan iki, mula bocah-bocah ya rada kaget.

      “Theeeeeng..theengg.. theeeng..” swara bel, kang mertandhakake wayahe sekolah bubar. Mukti lan Siti uga gage mulih menyang omah. Mukti wis lekas semangat genjot onthele boncengne adhi wadone.

      Teka ngomah, Siti matur karo Emak’e Manawa dina sesuke, nalika pengetan dina Kartini, Siti didhawuhi nganggo kebaya. Mukti kang krungu langsung ngguyu cekakakan “Hahahahaha, Siti kon nggo kebaya? Terus mengko rupane kaya apa? Kaya ondhel-ondhel mesti. Hahaha..” Siti kang diece kangmas’e langsung mrengut. “Aja ngono ta, Le.” kandhane Emak. “Hehe..sorry Sit.” Mukti kang nyoba nggodha adhine sing mrengut. “Mengko tak silihne kebaya Ambar, Ndhuk. Dheweke nduwe kebaya sing ketoke pas nggo kowe, lan mesti pantes banget nek mbuk enggo”, ature Emak marang Siti. Siti kang keprungu langsung bungah.

      Dina pengetan Kartini wis tumeka, Siti wis adus lan dandan ayu nganggo kebaya. “Makk..” Siti metu saka kamar sambi guya-guyu. “We hladalah, ayu tenan anakku wedhok ki.” eleme Emak. “Endi, ondhel-ondhele wis metu ta?” bengoke Mukti karo mlayu saka kamar. Mukti kaget weruh Siti, ora ngira jebul adhine pancen ayu tenan nek dandan nganggo kebaya. “Tibak’e dudu ondhel-ondhel, nanging adhiku sing memba dadi widadari kang mudhun saka khayangan.” Omonge Mukti kanthi mesem marang adhine.

      Wong loro wis siap mangkat sekolah, kaya padatan, Mukti boncengne Siti nganggo pit onthele. “Aku mboncengne widadari.” Omonge Mukti kang nggodha adhine sambi nggenjot pit onthele.

                                                            Dening: Wahyu Sulistiyaningsih

                                                            Pendidikan Bahasa Jawa – FKIP UNS

                                                            Komunitas “PULPEN IJO” Surakarta