JENIS DAN MAKNA FILOSOFI TEMBANG MACAPAT

Tembang macapat kaperang dadi sewelas jinis, kang antarane Mijil, Maskumambang, Sinom, Asmarandana, Gambuh, Kinanthi, Dhandhanggula, Durma, Pangkur, Megatruh, lan Pocung.

Sewelas jinis tembang macapat kuwi ngono sejatine ngemot makna filosofi kang nggambarake urut-urutane manungsa wiwit lair nganti seda.

Ana akeh versi kang ngandharake urut-urutane sewelas tembang iki. Ing kene Sulis badhe ngandharake urutan kang umum wae.

Urutan lan makna filosofi sewelas tembang macapat kasebut yaiku:

1. Mijil

    tembang kapisan kang nggambarake manungsa lagi lair ing alam donya

2. Maskumambang

    nggambarake manungsa mangsane dadi bocah kang duwe watak kaya piranti kang kumambang ing banyu, yaiku katut ilining banyu utawa durung duwe pendhirian. Apa-apa sarwa mung melu-melu.

3. Sinom

    mangsane manungsa dadi wong enom utawa remaja

4. Asmarandana

    manungsa kang mangsane duwene rasa kasmaran marang lawan jinis

5. Gambuh

    saka tembung "jumbuh" kang tegese "cocok", yaiku mangsane manungsa njumbuhake/nyocokaken karep menawa wis padha-padha duweni rasa tresna mau

6. Kinanthi

    saka tembung "kanthi" kang duweni teges "gandheng", utawa mangsane manungsa dinikahake

7. Dhandhanggula

    nggambarake manungsa sakwise rabi kang duwe pikiran luwih dewasa, bisa bisa nampa kaluwihan lan kakurangane pasangan, ing pungkasan bisa ngrasakake legining urip utawa tentrem

8. Durma

    cekakan "mundur saka malima" kang dikarepake ninggalake malima tumindak ala yaiku maling, main, madhat, mendem, lan madon.

9. Pangkur

    saka tembung "mungkur" tegese ngedohi. Nggambarake mangsane manungsa ngedohi sakabehe tumindak ala lan wiwit mikir sangu akhirat, utawa ngakehi amal kabecikan

10. Megatruh

    cekakan saka "pegat ing ruh" kang tegese ruh pisah saka ragane utawa mangsane manungsa ngalami kang jenenge sekarat

11. Pocung

    tembang pungkasan kang nggambarake manungsa dipocong utawa sampun seda

==================================================

Dadi urutaneng makna filosofi saka sewelas tembang kuwi yaiku manungsa lair - dadi bocah - wong enom - kasmaran - njumbuhake karep - rabi - duweni pikiran dewasa - mundur saka malima (tuwa) - ngedohi tumindak ala (sansaya tuwa) - sekarat - seda